Nauka poprzez zabawę czyli słowo o edukacji początkowej w Wielkiej Brytanii
Od 2008 roku przedszkola zostały zobowiązane do wprowadzenia systemu zwanego Early Years Foundation Stage [EYFS], aby monitorować rozwój dzieci w wieku do 5 lat.Głównym celem tego systemu jest obserwacja dzieci podczas zabawy, ocena ich potrzeb i kreowanie zabawy w taki sposób, aby brała pod uwagę ich zainteresowania i promowała ich intelektualny, socjalny i fizyczny rozwój.
EYFS jest sworzony na postawie kilku zasad, ktorymi są: “Każde dziecko jest niepowtarzalne” – każde dziecko jest inne, uczy się i rozwija w indywidyalny sposób. “Partnerstwo rodziców”, który podkreśla ważną rolę rodziców jako pierwszych nauczycieli.
Opieka i edukacja początkowa działa w dwóch sektorach, koegzystujących ze sobą- państwowym i prywatnym. Rodzice mają wybór czy skierować dziecko do państwowej placówki typu przedszkole czy skorzystać z opieki kwalifikowanego childmindera.
Obecnie dziecko, które ukończy 3 lata ma prawo do 15 godzin darmowej opieki, która zaczyna się w semestrze zaczynającym się w po ukończeniu przez dziecko 3 lat. Nazywa się to Childcare Education Grant. Informacje na ten temat można znaleźć w lokalnym Children’s Centre lub na stronie http://www.direct.gov.uk/en/Parents/Preschooldevelopmentandlearning/NursieriesPlaygroupReceptionclasses/DG_10016103
System wczesnego nauczania jest opracowany na podstawie podstawowych zagadnień edukacyjnych dla wieku przedszkolnego, zakładającym że zabawa jest najważniejszym elementem w tym procesie.
W przedszkolach czy domach childminderów, dostępny jest szereg zabawek edukacyjnych, aktywności i materiałow stymulujących rozwój dziecka. Nawet bardzo mały człowiek jest zdolny do wybrania materiałów i rodzaju aktywności kątem własnych zainteresowań. Nazywane jest to ciągłym zapewnianiem. Zadaniem opiekunów jest wnikliwe obserwowanie tego i dostarczanie zabawek oraz kreowanie sytuacji, które mogą stanowić wyzwanie i bardziej szczegółowy rozwój nauczania.
Dlaczego nie uczymy czytania i pisania? Nauka mówi nam, że szczególnie w pierwszych kilku latach życia rozwój mózgu dziecka jest bardzo intensywny. Poprzez zabawę jesteśmy wstanie umożliwić dziecku użycie umysłu w sposób otwarty. Czy kiedykolwiek spotkałaś dziecko, które nieprzerwalnie pytało “dlaczego?”.
Dziecko pytając “dlaczego” nie poszukuje ostatecznej odpowiedzi lecz jest to próba eksperymentowania z językiem i jego kontrolą. Słowo “dlaczego” użyte prawidłowo zmusza w pewnym sensie dorosłych do ciągłego przedstawiania powodów i odpowiedzi. To fantastyczna gra dzieci , trwająca czasami godzinami.Dwulatek, który opanował zdolność zadawania pytań jest wstanie doprowadzić do utraty cierpliwości nawet przez najbardziej tolerancyjnego dorosłego.
Jednak tego typu rozwój pozwala dziecięcemu umysłowi na powrót w czasie i ponowne przemyślenie nowonabytych zdolności językowych. Praktyka ta jest konieczna, powodując utrwalanie informacji w mózgu. David Beckham trenuje godzinami kopanie piłki. Dzięki temu jego umiejętności i dokładność są perfekcyjne. Sukces osiągamy poprzez powtarzalność czynności i opanowanie jej do perfekcji.
Pomimo, że nie uczymy w przedszkolu czytać i pisać dajemy dzieciom możliwości do rozwoju tych umiejętności i zostania wczesnymi czytelnikami czy pisarzami. Prawdopodobnie spostrzegłaś w przedszkolu różne znaki i obrazki. Wiszą tam po co, aby dziecko mogło skojarzyć słowo z obrazkiem. Karty z imionami, pudełka z zabawkami są opisane. To wszystko prowadzi do tego by dziecko patrzyło i oswajało się z kształtem liter i słów.
Bardzo często dziecko zaczyna najpierw rozpoznawać kształt pierwszej litery w swoim imieniu. To jest początek czytania. Technicznie dziecko rozszyfrowuje kształt, aby wymowić co widzi i ustalić znaczenie słowa. To krok milowy w rozwoju. Często dzieci zapamiętują przeczytane im opowiadanie i wiedzą dokładnie kiedy przewrócić stronę gdy skończy się zdanie. Wygląda to jakby czytały. To tylko demonstracja tego, że są wstanie zapamiętać wiele i że możemy ten rozwój stymulować.
Umiejętność pisania jest kolejną czynnością, którą jesteśmy wstanie rozwinąć na tym etapie. Poprzez danie dziecku możliwości rysowania, nie tylko używając długopisu czy kredek na rożnego rodzaju papierze, lecz także używając innego rodzaju mediów, rozwijamy u dziecka umiejętność pisania. Rysowanie patykiem na piasku pomaga dziecku w ćwiczeniu mięśni i uchwytu, który prowadzi do prawidłowego trzymania ołówka podczas pisania. Dziewczynki przeważnie rozwijają tę umiejętność szybciej, gdyż kości i ścięgna w chłopięcych dłoniach rozwijają się dłużej i potrzebują więcej czasu by dojrzeć.
Jeśli Twoje nieco starsze dziecko brzydko pisze- zapytaj siebie, czy dziecko było dostatecznie dojrzałe fizycznie aby utrzymać w ręku ołówek i kontrolować go w taki sposób aby pisać litery i rysować kształty w sposób prawidłowy. U starszych dzieci zdarza się, że piszą litery B i D na odwrót. To może być spowodowane tym, że zaczęto pisać je od złego punktu. Litera ‘S’ i cyfra ‘5’ rownież mogą być pisane na odwrót z tego samego powodu.
Ćwiczenie pisania jest użyteczne do rozwoju charakteru pisma dziecka lecz w środowisku przedszkolnym to malowanie, zabawa z piaskiem i ciastoliną pomagają umocnić mięśnie i pozwala dzieciom na eksperymentowanie z kształtem, kątami strukturą materiałów.
Dla rodziców wspieranie nauki jest najbardziej produktywną rzeczą, którą mogą zrobić dla swojego dziecka. Nawet uczęszczanie rodziców na zebrania czy dni otwarte może pomóc rodzicom zdobyć szerszą wiedzę na temat doświadczeń i wiedzy swego dziecka.
Przychodzenie do przedszkola i rozmowa z opiekunami pokazuje dziecku co się dzieje i oferuje zapewnienie , dzięki czemu łatwiej i spokojniej przyzwyczaja się ono do tej rutyny.
A’propos rutyny. Jeśli pomyślicie o tych wszystkich rzeczach, które robicie codziennie – nastawiacie czajnik, zakupy, jazda samochodem, rozmowa telefoniczna. To wszystko jest Wasza rutyna. Teraz wyobraźcie sobie brak prądu, albo, że zepsuł Wam sie samochód lub, że zamknięto sklepy. Pomyślcie jak byście się czuły, gdyby wasza rutyna uległa zmianie. Jeśli przemnożycie to razy dziesięć to wtedy będziecie w stanie wyobrazić sobie jak czuje się dziecko, gdy jego jedzenie sie zmieni lub gdy rodzice zaczynają wymagać by dziecko szło o konkretnej godzinie spać, lub gdy osoby, którą dziecko bardzo lubi, nie ma dziś w przedszkolu. Jak sobie poradzisz jako rodzic?
Ustalenie rutyny jest bardzo ważne jak również utrzymanie pewnego stopnia elastyczności aby dziecko czuło się bezpiecznie i jednocześnie żeby miało świadomość, że czasami pewnie rzeczy ulegają zmianom.
W przedszkolu dzieci powinny doświadczyć rutyny, ale nie podporządkowanej czasowi. Kiedyś również pieluchy zmieniano w specjalnie wyznaczonym czasie. Obecnie większość przedszkoli odpowiada na potrzeby każdego dziecka osobno i zmienia się pieluszkę, wtedy gdy jest taka potrzeba. Ta rutynowa czynność powinna być specjalnym czasem, podczas którego opiekun rozmawia i nawiązuje więź. Zaufanie i szacunek wzmacnia się podczas tej rutyny.
W czasie dnia dziecko może współoddziaływać z dziećmi we własnym wieku jak również z dorosłymi, komunikując się werbalnie jak i niewerbalnie.
Uważa się, że dziecko zaczyna rozwijać i uczyć się języka już w końcowym trymestrze ciąży. Nawet jeszcze przed tym gdy dziecko jest wstanie formować słowa, on/ona może komunikować się na różne sposoby. Pomyśl jak rozpoznajesz różnego rodzaju płacz swojego dziecka. Wyraz twarzy jest konieczny podczas wyrażania emocji, dziecko staje się ekspertem w tej sztuce w bardzo wczesnym wieku.
Kiedy sztuka mowy jest już rozwinięta, nawet dwa lub trzy słowa mogą być użyte do tego by dziecko dostało to czego potrzebuje. Gdy nauka mówienia nie postepuje w odpowiednim tempie, jest to często wina rodziców i opiekunów. Ile razy zadaliście dziecku pytanie na które odpowiedź może być tylko „tak” lub „nie”. „Czy chcesz pić?”, „Czy ta lala jest ładna?”.
W profesjonalnej opiece nad dziećmi próbujemy nie zadawać już pytań zamkniętych lecz otwarte. „Co jest w twojej torbie?”, „Czym chcesz się bawić?”. To powoduje, że dziecko skupia się i próbuje odpowiedzieć dając powody. Kiedy zadajesz dziecku tego typu pytania, jest konieczne by dać mu czas do zastanowienia się. Do około 10 sekund jest dopuszczalne. Dorosły może być równie dobrze skuszony do zadania trzech lub czterech pytań by wydobyć z dziecka odpowiedź. Dziecko może być bardzo zdezorientowane po drugim pytaniu, do tego stopnia, że cokolwiek by się nie powiedziało nie będzie to stanowić żadnego znaczenia.
Dorosły może zadać dziecku pytanie językiem zrozumiałym bardziej dla starszych dzieci. Kiedy rozwijasz zdolności językowe swojego dziecka używaj zwrotów odpowiednich dla wieku dziecka i wspieraj się na nich budując bardziej skomlikowane zdania. „Co to jest?”, „Autobus”, „Czerwony Autobus…” To jest prosty sposób do poszerzenia zdolności językowych swojego dziecka. Jeśli twoje dziecko nie zawsze prawidłowo wymawia pewne litery, poprostu powtórz dane słowo zaraz po tym jak ono je wypowie. Nie ma potrzeby na ciągłe wymuszanie poprawnej wymowy, ale jest użyteczne by „modelować” poprawne wyrazypodczas komunikacji.
Od zawsze pracuje z dziećmi i nawet po 30 latach jestem ciągle zaskoczona rzeczami, których mogę się od nich nauczyć. Każde dziecko jest „tym”, co je otacza, wpasowując się w standardy społeczeństwa, w którym żyje. Ja wierzę, że w początkowych latach musimy dać dziecku możliwość rozwoju jego potencjału. Ciesz się tym krótkim czasem jako rodzic bo szybko przemija. Raczkujące dziecko jednego dnia wyrasta na spiewajacego przedszkolna pisonke uczestnika „X Factor” kilkanaście lat później.
