Wraz ze zmianami zachodzącymi we współczesnym świecie w obszarach: społecznych, religijnych, politycznych i kulturowych zmienia się również znaczenie rodziny i małżeństwa. W społeczeństwie ponowoczesnym większą uwagę zwraca się na dobra materialne, jakość życia, indywidualizm, wolność słowa i wyboru. Życie człowieka na przestrzeni społecznej to ciągły proces podejmowania różnorodnych decyzji, samotnie bądź wspólnie. Jedne z nich bywają przyjemne i wartościowe, inne z kolei zahaczają o smutek i porażkę. Rozłąka rodzinna, tęsknota i eurosieroctwo to słowa, które na przestrzeni XXI wieku zasługują na szczególne miejsce wśród przemian społecznych. Dziś opiszę sytuacje polskich rodzin w Wielkiej Brytanii z perspektywy tymczasowej emigracji rodziców.
Rozłąka rodzinna, tęsknota i eurosieroctwo.
Trudno jest wyodrębnić jeden wspólny powód wyjazdów za granicę. Zazwyczaj są one motywowane względami ekonomicznymi. Niskie płace w Polsce przy jednocześnie rosnących kosztach utrzymania, brak stabilizacji, poczucia bezpieczeństwa materialnego i socjalnego sprawia, iż Polacy podejmują trudne decyzje związane z wyjazdem za granicę. Najczęściej wybierają kraje tj.: Niemcy, Holandia czy Wielka Brytania. Do tej pory największym zainteresowaniem cieszyło się Zjednoczone Królestwo, ale prawdopodobnie ze względu na Brexit, Polacy zmieniają perspektywę tymczasowego lub stałego pobytu w tym kraju.
Problematyka migracji jest wielowątkowa i złożona. Powszechność występowania tego zjawiska zdecydowanie wpływa na obraz i funkcjonowanie współczesnych rodzin.
Prawidłowa realizacja funkcji w rodzinach niepełnych może być zagrożona, gdyż jej niepełny skład powoduje zmianę i załamanie się dotychczasowego trybu życia.
Obecne migracje zagraniczne stają się pewnego rodzaju modą, a także dość często- jedyną możliwością poprawy sytuacji materialnej. Jedno jest pewne- niezależnie od tego, czy w migracji uczestniczy rodzina, czy tylko niektórzy jej członkowie, migracja dotyczy całej, złożonej struktury rodzinnej.
Moc i siła rodziny. Doceniaj i dbaj !
Rodzina stanowi jeden z najważniejszych obszarów życia człowieka. Jest szczególną matrycą emocjonalną, która składa się głównie z silnej więzi, miłości i lojalności między bliskimi. Dom rodzinny jest miejscem gromadzenia pierwszych doświadczeń, eksplorowaniem szczegółowej wiedzy o sobie i innych, poznawaniem norm społecznych, wzorów postępowania oraz systemu wartości.
To miejsce pełne wspomnień, przeżyć i sentymentów. Istnienie rodziny bądź jej brak w istotny sposób wpływa na egzystencję człowieka w każdym okresie jego życia.
Rodzice stanowią podstawę dla rozwoju dziecka, a dzieci stanowią szanse dla rozwoju indywidualnego swoich rodziców.
Niemożliwe jest zatem całkowite wykluczenie dziecka ze świata dorosłych. Doświadcza ono podobnych do rodziców uczuć, czuję atmosferę panującą między nimi, jest odbiorcą konsekwencji życiowych w jakich znaleźli się dorośli. Przestrzeń życiowa dzieci determinowana jest przez doświadczenia dorosłych.
Emocjonalna pustka i samotność polskich dzieci.
Jako praktyk psychologii, coraz częściej mam do czynienia ze zjawiskiem eurosieroctwa wśród polskiej społeczności. Dotyczy to przede wszystkim rodzin – a konkretnie dzieci- w których przynajmniej jedno z rodziców przebywa poza granicami Polski. W konsekwencji odczuwanej samotności i tęsknoty za bliskimi, młode osoby zaczynają czuć się jak opuszczone ,,sieroty’’. To dość mocne słowa, które wywołują silne emocje, ale nie bez powodu są wyróżnione. Ograniczony kontakt bądź jego brak w relacji rodzic – dziecko w znaczącym stopniu negatywnie oddziałuje na ich funkcjonowanie i rozwój.
Dzieci od najmłodszych lat obserwują zachowania swoich rodziców i je naśladują. Trudno o takie naśladownictwo w przypadku, gdy rodzica nie ma przez dłuższy czas. Taka rozłąka sprawia, że dzieci w kolejnych latach nie są przygotowane do przyjęcia roli męża, żony, matki czy ojca.
Zostaje zachwiana prawidłowa identyfikacja z płcią danego rodzica. Brak przykładu kształtowania się dojrzałej emocjonalnie osoby, która zdolna jest do miłości i poświęcenia powoduje duże trudności w relacjach interpersonalnych dorastających dzieci.
Wśród starszej młodzieży pojawiają się problemy z samooceną i budowaniem relacji z rówieśnikami. Chwiejność emocjonalna i wycofanie społeczne wywołują depresje, myśli samobójcze i agresywne zachowania wobec innych. Coraz częściej można zaobserwować gorsze wyniki w nauce, wagary czy nadużywanie alkoholu i narkotyków.
Muszę jednak zaznaczyć, że rodzice nie tylko swoją obecnością, ale też postawą i zachowaniem stanowią wzorzec właściwego postępowania. Brak jednego z rodziców sprawia, iż dzieci nie przeżywają dzieciństwa w spokoju i we wspólnocie z najbliższymi.
,,Co się stało z naszą miłością Kochanie’’?
Skutki migracji zagranicznych coraz częściej rozrywają rodzinę, osłabiają więzi i stawiają betonowy mur komunikacyjny pomiędzy partnerami.
W związku z niepełnym składem rodziny opiekę nad dziećmi zazwyczaj pełni jeden rodzic. Trudności opiekuńczo – wychowawcze, brak czasu na wypoczynek oraz samotne rozwiązywanie problemów mogą przyczyniać się do przeciążenia obowiązkami rodziców i niektórych dzieci.
Powtarzające się wyjazdy, trwające przez dłuższy czas, niosą ze sobą ograniczenia w zaspakajaniu potrzeb seksualnych, jak i miłości, bliskości czy akceptacji w związku. Taka atmosfera wywołuje wysoki poziom stresu i frustracji. Pojawiające się kryzysy oraz podział rodziny bardzo często prowadzą do niewinnych z pozoru romansów, prowadzenia podwójnego życia, zdrady, co w efekcie końcowym bardzo często doprowadza do rozpadu rodziny. Wówczas trudno jest odbudować zaufanie do partnera i opanować obsesyjne myśli dotyczące niewierności.
Wysoką ceną za współczesne emigracje będzie nie tylko niż demograficzny czy starzejące się społeczeństwo, ale przede wszystkim upadek polskich rodzin. Dobra materialne, pieniądze i prezenty prawdopodobnie nigdy nie zastąpią miłości i bliskości wśród najbliższych.
Artykuł bazuje na doświadczeniach oraz wieloletnich badaniach psychologów i porusza istotne problemy, które pojawiają się w relacjach rodzin emigrantów. Są to również najczęstsze problemy, z którymi zgłaszają się po pomoc pacjenci do Polish Psychologists’ Association. Emigracja znacząco wpływa nie tylko konieczność zmiany miejsca zamieszkania i łączącymi się z tą zmianą konsekwencjami, ale także na zdrowie psychiczne członków każdej rodziny, która w przypadku rozdzielenia, może nigdy nie wrócić do pierwotnego kształtu. To cena, którą zapłaciło wielu Polaków, którzy zdecydowali się na wyjazd z kraju.
Weronika Grzelak
Weronika Grzelak jest z wykształcenia psychologiem klinicznym. Obecnie w trakcie specjalizacji na seksuologa klinicznego. Prowadzi indywidualne konsultacje psychologiczne z dziećmi i osobami doświadczającymi różnych kryzysów i trudności. W projekcie Akademia Kobiety PPA dzieli się swoją wiedzą, poruszając tematy związane z seksualnością człowieka na różnych etapach życia, zwracając uwagę na relacje międzyludzkie z perspektywy pełnienia różnych ról w życiu kobiet. Interesuje się zaburzeniami osobowości oraz zaburzeniami okresu dzieciństwa i adolesencji.
Akademia Kobiety jest programem edukacyjno-szkoleniowym utworzonym przez Justynę Kulczyk, który ma na celu wzmocnienie świadomości i wiedzy Polek mieszkających w Zjednoczonym Królestwie.
Strona: https://polishpsychologists.org/akademia-kobiety/
Źródła:
- L. Bakiera ,,Rodzina z perspektywy socjologicznej i psychologicznej: ciągłość i zmiana’’
- W. Danilewicz ,,Sytuacja życiowa dzieci w rodzinach migracyjnych’’
- W. Danilewicz ,,Rodzina ponad granicami. Transnarodowe doświadczenie wspólnoty rodzinnej’’
- M.H. Herudzińska ,,Rodzicielstwo na rozdrożu? O ojcostwie i macierzyństwie w ponowoczesnym świecie’’
- M. Leśniak ,,Emigracja zarobkowa- rodzina polska w nowej rzeczywistości społeczno- wychowawczej’’
- J. Plewko ,,Obraz polskiej rodziny migranckiej. O potrzebie badań nas poakcesyjnymi migracjami polskich rodzin’’
- J. Michałek, T. Rostowska ,,Percepcja relacji rodziców a cechy temperamentu u młodzieży z rodzin migracyjnych’’
- J. Młyński ,,Rodzina między pracą a migracją zarobkową w analizie społeczno- socjologicznej’’
- A. Pawlak ,,Ojciec emigrujący- nieobecny ojciec? Transnarodowe rodzicielstwo w ponowoczesnym świecie’’
- Rzecznik Praw Dziecka ,,Dziecko, rodzina i szkoła wobec migracji rodzicielskich: 10 lat po akcesji do UE’’
- K. Tarka ,,Sytuacja dzieci w rodzinie migracyjnej’’
- W. Tuszyńska- Bogucka ,,Jakość funkcjonowania związków ,,na odległość’’ w odbiorze mężczyzn i kobiet’’
- K. Wasilewska- Ostrowska ,,Chroniczna samotność jako czynnik ryzyka zachowań autodestrukcyjnych wśród młodzieży’’
- www.porp.pl/g2/2018_05/aea3c11fb27aad6eec8e8eb3a2cbe4e5.pdf
